Doorgaan naar inhoud

Pier en oceaan

Winnaar Zeeuwse Boekenprijs 2013, Gouden Boekenuil en de F. Bordewijkprijs.

Pier en oceaan is het magnum opus van Oek de Jong. In achthonderd pagina’s beschrijft hij de geschiedenis van Abel Roorda, zijn ouders en grootouders én de grote verandering die Nederland onderging in de periode tussen de hongerwinter van 1944 en de komst van de grote welvaart in de jaren zestig. De roman speelt zich af in Amsterdam en op het Friese en Zeeuwse platteland, destijds nog de ‘diepe provincie’. Naast de vier hoofdpersonen zijn er tientallen bijfiguren die het verhaal kleur en afwisseling geven.

Abel Roorda moet zich verhouden tot het tragische huwelijk van zijn ouders en tot zijn sterke, maar gekwelde Friese grootvader, de gevangene van een veendorp, een eenling net als hijzelf. Hij moet zich losmaken van een familie waar hij met al zijn vezels toe behoort. Naast een familiegeschiedenis is Pier en oceaan een roman over de liefde. Rondom Abel Roorda staan Irma Wisse, Digna Maelcote en Antona Duvekot. Met hen beleeft hij zijn eerste liefdes. De aangrijpende huwelijksscènes van zijn vader en moeder tonen de liefde in een verdwenen tijd. Pier en oceaan is de roman van het Hollandse water: van roerloze veenplassen tot de zee die door de paalhoofden op de Zeeuwse stranden stuift. Abel Roorda zoekt het water, net als zijn vader en grootvader. Pier en oceaan is de roman van het grote verlangen.

In de pers:
'Een in alle opzichten fascinerend boek. (...) Met Pier en oceaan heb je een zeer persoonlijke geschiedenis in handen waarin gedurende 804 bladzijden het Nederland wordt opgeroepen van de jaren vijftig, zestig en begin jaren zeventig van de twintigste eeuw. Het is een bijzonder individuele geschiedenis, die van Abel Roorda, en toch herkende ik er elke alinea van, en dat terwijl ik er in de jaren vijftig nog niet eens was. (...) Het boek leest bij vlagen alsof je door een nostalgisch fotoalbum bladert. En dit hele project zou niet meer dan dát zijn, het bekijken van kiekjes, wanneer De Jong er niet ook in was geslaagd de afzonderlijke plaatjes in beweging te krijgen. (...)

Dat is een van de grote kwaliteiten van deze roman. Een soort schijnbare onhandigheid leidt tot geraffineerde effecten. Je ziet de foto's, je kijkt naar de plaatjes, en de gevoelige lezer vermoedt, voelt en ziet de kolkende beweging eronder. Die houding, en dat maakt deze roman echt razend knap, is bovendien kenmerkend voor Dina's oudste zoon Abel. In hem komt alles samen: de geschiedenis van zijn (voor)ouders, de statische kijk op de werkelijkheid, zijn behoefte om daar beweging in te creëren en er een wereld áchter te vermoeden en zijn angst daarvoor en ontkenning daarvan. Abel betreedt, zoals een hoofdstuk in de roman heet, letterlijk en figuurlijk 'betoverd gebied'. Het is het Nederland van vroeger en nu. In Pier en oceaan komt dat Nederland verbluffend realistisch tot leven. Herkenbaar en vreemd tegelijk.' ***** - Arie Storm in Het Parool

'Een grootse familiegeschiedenis (…) Pier en oceaan heeft zéér grote kans het literaire evenement van 2012 te worden. Ruim achthonderd pagina’s wordt de lezer het verhaal ingezogen van Abel Roorda, zijn gelovige ouders en zijn nog geloviger grootouders. Oek de Jong brengt via hen het veranderde Nederland in beeld, van de Hongerwinter tot de welvarende jaren zeventig. Die geschiedenis maakt hij levend door zich te richten op de levenskeuzen van gewone mensen, door de generaties heen. Door zijn zintuiglijke proza leven we met zijn personages mee als met tijdgenoten.' - Jeroen Vullings in Vrij Nederland

'Een boek dat barst van de ambitie (...) een tombe van een roman, een elegie van het verdwenen provinciale familieleven. (...) Natuurlijk kun je Pier en oceaan zien als een weergave van de burgerlijke jaren vijftig en zestig. Je doet het boek daarmee tekort: daarvoor zijn de ervaringen van de opgroeiende Abel te universeel. (…) Het grote succes van de roman is dat het zo simpel en helder en vanzelfsprekend is wat daar op de bladzijden staat dat je bijna even vergeten was dat het kunst is. (...) Het draait in Pier en oceaan niet om het verhaal maar om de aaneenschakeling van levende beelden, levende emoties.' - Joost de Vries in De Groene Amsterdammer

'Alles is zo'n beetje "magnum" aan Pier en oceaan. De omvang: ruim achthonderd pagina's; de reikwijdte van de naoorlogse jaren tot begin jaren zeventig, een prachtige evocatie van een veranderend tijdsbeeld; de diepte: met mooi uitgetekende psychologische portretten van drie generaties, met hoofdrol-spelers die u lang zullen bijblijven. De gevangenis van de diepe, protestantse provincie en die van de familie, waaraan zijn alter ego Abel Roorda zich ontworstelt. Een sensuele coming of age-roman, uitgewerkt met een feilloos oog voor het sprekende detail.' - De Morgen

'Magistrale roman (..). De Jong heeft een trage, diepgravende schrijfstijl die toch steeds licht blijft, en hij is een meester in het beschrijven van emoties' **** Knack

'Het boek neemt je op in zijn ritme, sleept je mee, houdt je vooral in de slothoofdstukken in spanning en ontroert ook menigmaal. Het kan zonder enige twijfel gelden als de bekroning van Oek de Jongs oeuvre.' - Jaap Goedegebuure in Trouw

'(...) in elke zin vibreert een spanning die noopt tot doorlezen. (...) de forte van Pier en oceaan is niet de epische alomvattendheid, of de historische nauwkeurigheid, en zelfs niet de uitmuntende sfeerschepping. Het is de zacht aangeblazen empathie waarmee De Jong spreekt, de bedachtzame manier waarop hij zijn lezer richting solidariteit met zijn personages duwt. Goedmoedigheid, dat is het woord: De Jong is geen toornige god die boven zijn personages hangt. Hij laat ze schitteren in hun weerloosheid. - Humo

'Oek de Jong is terug. (...) Pier en Oceaan is een indrukwekkend epos geworden, in potentie een klassieker in de Nederlandse literatuur. De Jong schetst met subtiele details een treffend tijdsbeeld. Ruim 800 pagina's lang dendert het verhaal in een gestaag ritme door. De Jong schrijft in korte, sfeervolle en onnadrukkelijke zinnen, alsof het in een paar regenachtige herfstweken is neergeschreven. Als je preciezer gaat kijken, zie je het vernuft, het vakmanschap, de virtuositeit. De Jong houdt 800 pagina's lang de aandacht vast. Dat is knap, vooral als je bedenkt dat er nauwelijks een plot in zit, er ligt nergens een lijk, het gaat niet om de vraag wie wat op zijn geweten heeft. De Jong wil de lezer een paar weken meenemen in een heel groot verhaal (...) Een paar weken lang vertoeven in de wereld van een verleden tijd, van water, boten, modder, bomen op de dijk, mist, regen.' - Arie Kok in Nederlands Dagblad

'Een grandioze evocatie van de verloren tijd een waarachtig portret van "the Artist as a Young Man".' - Elsbeth Etty in NRC Handelsblad

'Zijn verhaal heeft een schwung à la Flaubert en ontstijgt daarmee ruimschoots het naturalisme. Pier en oceaan is een grootse roman over calvinistische 'kleine luyden' die alle krachten aanwenden om zich te ontworstelen aan hun bestemming.' De Standaard

OEK DE JONG (1952) studeerde kunstgeschiedenis, was redacteur bij De Revisor en doceerde aan de universiteiten van Leiden en Berlijn. Hij debuteerde in 1977 met de verhalenbundel De onbeweeglijke. Zijn doorbraak was de roman Opwaaiende zomerjurken (1979), waarvoor hij de F. Bordewijkprijs kreeg, gevolgd door het even succesvolle Cirkel in het gras. In 1993 verscheen zijn novelle De inktvis. De verzameling essays Een man die in de toekomst springt werd bekroond met de Busken Huetprijs. Het werk van Oek de Jong werd vertaald in onder meer Duitsland en Scandinavië; Een Kreis im Gras, verschenen bij Piper Verlag in München, kreeg lovende kritieken. In oktober 2002 verscheen de roman Hokwerda's kind, die bijzonder goed ontvangen werd. Hokwerda's kind werd in België genomineerd voor de Gouden Uil en in Nederland voor de Libris Literatuurprijs. Er verschenen vertalingen van in Duitsland, Frankrijk en Denemarken. In februari 2006 verscheen De wonderen van de heilbot, het dagboek dat Oek de Jong bijhield in de jaren dat hij werkte aan Hokwerda's kind. In 2009 verscheen Mevrouw Len, een kort verhaal over een jonge schrijver die gefascineerd raakt door zijn benedenbuurvrouw.