Theun de Vries

De Vries werd geboren als enig kind in het doopsgezind gezin van Sjoerd de Vries en Elisabeth Dijkstra in Veenwouden in Friesland. In 1920 verhuisde hij met zijn ouders naar Apeldoorn waar zijn vader als zuivelhandelaar de kost won. In Apeldoorn bezocht hij het gymnasium. Toen hij via school het werk van de grote Nederlandse schrijvers leerde kennen, verbleekten de Friese schrijvers die hij tot dan gelezen had in zijn ogen tot een soort folklore. Gedurende zijn gymnasiumtijd werden zijn eerste (journalistieke) werken gepubliceerd in het tijdschrift Jong Nederland (1920-1921). Hij verliet het gymnasium na de vierde klas, en volgde een bibliotheekopleiding in Hilversum en Utrecht.

De Vries werkte korte tijd als assistent in de openbare bibliotheek te Hilversum. In 1928 ging hij in Hilversum wonen. Hij trouwde in 1932 met Aafje Vernes. Uit het huwelijk werd een kind geboren. In de jaren dertig werkte hij in de openbare bibliotheek in Sneek, maar de verwachting van Friese schrijvers dat hij weer in het Fries zou gaan schrijven kwam niet uit. In 1936 werd De Vries lid van de CPN, en in 1937 verhuisde hij naar Amsterdam en keerde hij weer terug naar de journalistiek. Hij werd redacteur van De Tribune, (later De Waarheid) en De Vrije Katheder. Op 17 maart 1938 volgde een echtscheiding.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog zat De Vries aanvankelijk ondergedoken in de buurt van Nunspeet. Hij zou zich in die tijd laatdunkend hebben uitgelaten over Gerard van het Reve sr. ('Vanter'), de vader van Karel en Gerard (van het) Reve, die hij van fascistische sympathieën betichtte - naar later bleek op grond van onjuiste informatie. Na de oorlog zou hierdoor een langdurige vete ontstaan tussen De Vries en Gerard Reve, die zijn collega betitelde als 'karpatenkop'. Later in de oorlog werd De Vries vanwege verzetsactiviteiten door de Duitsers opgepakt. Hij kwam in Kamp Amersfoort terecht, waaruit hij na tien maanden door het verzet werd bevrijd. In 1945 trouwde De Vries voor de tweede maal met Aafje Vernes. Uit dit tweede huwelijk werd opnieuw een kind geboren. Vernes stierf op 8 januari 1975 te Amsterdam.

De Vries zat enige tijd voor de CPN in de Amsterdamse gemeenteraad. In 1946 was hij kandidaat voor de Tweede Kamer, maar hij werd niet gekozen en bleef fulltime schrijver. Ten tijde van de Koude Oorlog werd zijn lidmaatschap van de CPN hem door collega-schrijvers hoogst kwalijk genomen. Hij rechtvaardigde de Praagse Coup, de communistische staatsgreep in Tsjechoslowakije (1948) en het Russische ingrijpen in Hongarije (1956), en in 1953 schreef hij een loflied op Stalin. Hij werd uit de PEN-club gezet, werd niet meer op verjaardagen van collega's uitgenodigd, en er kwam een voorlopig einde aan zijn vriendschap met Simon Vestdijk. De Vries raakte geïsoleerd, maar hij bleef toch CPN-lid.

Ondanks zijn communistische opvattingen vertaalde hij in 1963 Een dag uit het leven van Ivan Denisovitsj, een roman van Aleksandr Solzjenitsyn, gebaseerd op diens ervaringen in gevangenkampen in Siberië. De CPN liet de hele oplage van het boek vernietigen. Pas in 1971 brak De Vries met de partij. In 1982 raakte De Vries met hulp van een psychiater van zijn kampsyndroom af. Hoewel hij op zijn achtentachtigste dacht niet meer te zullen schrijven, volgden er toch weer enkele boeken, het laatste in 2004.

De Vries overleed op 97-jarige leeftijd te Amsterdam aan de gevolgen van een serie longontstekingen.

Bron: Wikipedia