Heilig Nijkerk

Nijkerkse beroeringen - die naam kreeg in de achttiende eeuw een protestantse opwekking die in Nederland veel ophef veroorzaakte. Maar wat weten we eigenlijk over de religiegeschiedenis van Nijkerk zelf?Wat in 1413 een stad moest gaan heten, bestond honderd jaar eerder als de 'nieuwe kerk' van de moederparochie van Putten. Weldoende broeders en devote zusters stichtten een gasthuis en een klooster. Pastoors gingen de inwoners van de 'vest' voor in christelijk geloof en leven.Eind zestiende eeuw dwong de Gelderse overheid in twee etappes een reformatie af naar calvinistisch model. Later vestigden zich ook joden en lutheranen in Nijkerk. De tabaksteelt zorgde voor veel welvaart.Opzienbarend was omstreeks 1750 de vreemde lichaamstaal van rechtzinnige vromen. Honderd jaar later viel Nijkerk op door strijdlust om het behoud van de Nederlandse Hervormde Kerk. De scheuringen waren er alleen maar talrijker en krachtiger door - tot op de dag van vandaag.Maar de Nijkerkers heetten ook 'nijver en kerks', kleinburgerlijk en verenigingslievend, verzuild op orthodox-protestantse bodem. Heilig Nijkerk gaat over een plattelandstad op de Noordwest-Veluwe als voorbeeld van de rijke, want zichzelf steeds weer vernieuwende religieuze tradities in de Noordelijke Nederlanden.